zamknij

Kultura, rozrywka i edukacja

Dobrostan nauczycieli w zapomnieniu. Polskiej edukacji poważnie zagraża luka pokoleniowa

2024-10-14, Autor: mz

Dziś 14 października - Dzień Edukacji Narodowej, potocznie zwany Dniem Nauczyciela. Przy tej okazji eksperci przypominają, że poziom dobrostanu nauczycieli w Polsce od dawna prezentuje się słabo, a w związku z narastającym brakiem młodej kadry pedagogicznej edukacji coraz poważniej zagraża luka pokoleniowa.

 

Reklama

Z okazji Dnia Nauczyciela sprawdzono, jak prezentuje się poziom dobrostanu nauczycieli w Polsce. Wnioski są niepokojące: średnia wieku w zawodzie rośnie, a ryzyko wytworzenia się luki pokoleniowej jest coraz większe – tym bardziej że połowa młodych stażem pedagogów w stolicy myśli o zmianie zawodu.

Śląskie potwierdza: nauczycieli brakuje na potęgę

Nauczyciele masowo odchodzą z zawodu, a młodzi się do niego nie garną - alarmował już rok temu Związek Nauczycielstwa Polskiego.

Jako główne przyczyny prezes ZNP Sławomir Broniarz podawał "mizerię finansową", ale też przeładowaną podstawę programową czy obniżenie prestiżu zawodu nauczyciela.

Z przytoczonych wówczas danych wynikało, że w Polsce nawet kilkudziesięciu tysięcy pedagogów. W obliczu tych liczb, prześwietliliśmy wówczas szczegółowo sytuację w województwie śląskim. W tym celu przepytaliśmy 11 samorządów, które potwierdziły, że edukacyjny zakręt to nie fejk. Pisaliśmy o tym na portalu ŚląskiBiznes.pl <<Edukacyjny zakręt to nie fejk. Śląskie potwierdza: nauczycieli brakuje na potęgę>>.

Nauczyciele znad Wisły w ogonie poczucia satysfakcji

Już w badaniach PIRLS z 2021 roku nauczyciele znad Wisły zajęli ostatnie miejsce pod względem poziomu zadowolenia z pracy, poczucia docenienia i uznania.

W ponad 50 badanych krajach średnio 61 proc. uczniów miało nauczycieli charakteryzujących się wysokim poziomem satysfakcji zawodowej, a w Polsce odsetek ten wyniósł 27 proc. i negatywnie wyróżnia nasz kraj, sytuując go na ostatnim miejscu. Z kolei przeciętny poziom satysfakcji zawodowej nauczycieli w badaniu PIRLS obejmuje 54 proc. uczniów, a 19 proc. – niski (najwięcej wśród badanych krajów), podczas gdy międzynarodowa średnia to odpowiednio 32 proc. i 7 proc.

Nauczyciele w badaniu PIRLS zostali zapytani także o to, w jakim stopniu („wcale”, „trochę” lub „bardzo”) określone kwestie zniechęcają ich do uczestnictwa w doskonaleniu zawodowym. W Polsce 63 proc. uczniów ma nauczycieli, którzy deklarowali, iż nadmiar obowiązków i brak czasu bardzo zniechęca ich do udziału w doskonaleniu zawodowym, podczas gdy średnio we wszystkich krajach było to 45 proc. uczniów.

Samopoczucie psychiczne i fizyczne to jest niezwykle ważny czynnik w tym zawodzie, a nauczyciele nie mają takiego wsparcia, jakie mogliby mieć. Praca nauczyciela to jest praca z młodymi ludźmi, którzy przychodzą z różnego typu problemami i my ich wspieramy – tłumaczy agencji informacyjnej Newseria Biznes dr hab. Małgorzata Żytko, profesor UW, naukowczyni z Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego. – To nie jest taka praca, że po zakończeniu lekcji idę do domu i odrywam się od tego, co się dzieje w szkole. Dobry nauczyciel żyje tymi problemami, więc jest tu kwestia umiejętności zdystansowania się w jakimś sensie, odpoczynku. To jest kategoria, która dotyczy dobrostanu fizycznego i psychicznego oczywiście. Nauczyciele postulują, że potrzebują właśnie takiego psychologicznego wsparcia.

Rozmaite badania międzynarodowe pokazują, że poczucie satysfakcji z pracy zmniejsza u nauczycieli ryzyko wypalenia zawodowego i odejścia z zawodu, pozytywnie wpływa na ich motywację w zawodzie i ich zaangażowanie w pracę z uczniami. W badaniu PIRLS nauczyciele zostali poproszeni o odniesienie się do sześciu stwierdzeń, które dotyczą ich poczucia satysfakcji zawodowej.

Z odpowiedzi wynika, że:

  • prawie wszyscy czwartoklasiści w Polsce są uczeni języka polskiego przez nauczycieli, którzy deklarowali, że bardzo często lub często czują, że lubią swoją pracę.
  • Trochę niższe – choć nadal wysokie i dotyczące większości uczniów – są odsetki w odniesieniu do odczuwania przez nauczycieli, że ich zawód jest inspirujący, daje poczucie zadowolenia, sensu i celu pracy (we wszystkich przypadkach powyżej 80 proc. wskazań).
  • Słabiej pod tym względem wypada wśród nauczycieli poczucie uznania i docenienia: dwie trzecie uczniów ma nauczycieli, którzy bardzo często lub często czują dumę ze swojej pracy, z kolei nieco ponad połowę dzieci uczą osoby, które bardzo często lub często czują, że są doceniane jako nauczyciele.

Zarazem więc odpowiednio 32 proc. i 42 proc. czwartoklasistów ma nauczycieli, którzy jedynie czasami odczuwają dumę z wykonywanego przez siebie zawodu lub mają poczucie, że są doceniani.

Robiliśmy w Warszawie badania dotyczące młodych stażem nauczycieli, którzy pracują w szkole do pięciu lat, i staraliśmy się zidentyfikować czynniki, które powodują, że oni zostają w szkole. W odpowiedziach na pytanie, czy planują kontynuować pracę w szkole, czy myślą o zmianie, proporcje były mniej więcej po połowie. Czyli około połowy tych nauczycieli myśli o tym, żeby pracę zmienić – relacjonuje prof. Małgorzata Żytko. – Czynniki, które determinują pozytywne podejście i pozytywną motywację, to przede wszystkim kontakt z dziećmi, klimat, który panuje w szkole, czyli współpraca między nauczycielami, wspieranie młodych nauczycieli przez starszych, także rola dyrektora. Demotywujące są relacje z rodzicami, zła organizacja, brak autonomii, biurokracja, nieustannie zmieniające się regulacje prawne, brak społecznego uznania. Ta grupa, która decyduje się na pozostanie w zawodzie, jest bardziej odporna na negatywne czynniki, między innymi na względy ekonomiczne, bo wynagrodzenie jest ciągle jeszcze demotywujące w tym zawodzie.

Czytaj kolejne strony:

Oceń publikację: + 1 + 0 - 1 - 0

Obserwuj nasz serwis na:

Zamieszczone komentarze są prywatnymi opiniami Użytkowników portalu. Redakcja portalu tuZory.pl nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.