Drzwi za 40 tys. zł z dopłatą? Jest zawiadomienie do prokuratury ws. "Czystego Powietrza"

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) składa zawiadomienie do prokuratury dotyczące kilku firm, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie popełniania przestępstw w ramach programu "Czyste Powietrze" - poinformował Fundusz.

Przypomnijmy, że po sześciu latach działania programu, od 28 listopada br. ruszyła jego kompleksowa modernizacja, mająca na celu naprawę systemu oraz dalszą walkę o poprawę jakości powietrza w Polsce.

W efekcie wstrzymano przyjmowanie wniosków w ramach programu, co spotkało się z otwartą krytyką Polskiego Alarmu Smogowego, którzy w tej sprawie zaapelowali do premiera Donalda Tuska.

"Czyste Powietrze" - przekręty nawet na 600 mln zł

Jak podkreśla NFOŚIGW, zawiadomienie dotyczy 6 tys. wniosków o dotacje z programu z całej Polski.

Wykonawcy, których działania NFOŚIGW zgłasza prokuraturze, złożyli wnioski o dotacje w imieniu beneficjentów o wartości ok. 600 mln zł. NFOŚiGW na bieżąco współpracuje z organami ścigania - czytamy w komunikacie.

Jak się dowiadujemy, kontrole przeprowadzone przez NFOŚiGW wykazały podejrzenie nadużyć w działaniu firm wykonawczych.

Skala tych nieprawidłowości i zebrane materiały poskutkowały przygotowaniem przez NFOŚiGW zawiadomienia do prokuratury, które dotyczy przede wszystkim możliwości popełnienia oszustwa, wyłudzenia, podrobienia lub przerobienia dokumentu, poświadczenia nieprawdy oraz posłużenia się dokumentem potwierdzającym nieprawdę - wylicza Fundusz.

Zidentyfikowane zostały m.in. przypadki:

• zawyżania rachunków za usługi i materiały
• realizacji nieefektywnych inwestycji
• wymuszania udzielenia pełnomocnictwa.

Beneficjenci narzędziem nieuczciwych firm

Okazuje się, że firmy, których dotyczy zawiadomienie, w imieniu swoich beneficjentów wnioskowały najczęściej o najwyższy poziom dofinansowania, który w programie wynosi 136,2 tys. zł.

Beneficjenci nie posiadają jednak często żadnych lub prawie żadnych dokumentów dotyczących realizowanego przedsięwzięcia - tłumaczy Fundusz. - Pełnomocnicy nie uzgadniają optymalnego zakresu prac, ich zakres jest narzucany jako „możliwy do realizacji w ramach dotacji, którą można uzyskać z programu”. Beneficjenci w większości przypadków nie mają świadomości, co obejmuje wniosek o dofinansowanie, w tym jakie oświadczenia są tam składane. Po podpisaniu pełnomocnictwa już o niczym nie są informowani.

O nieprawidłowościach w programie Czyste Powietrze informowały także WFOŚiGW, które w całej Polsce złożyły 103 zawiadomienia do prokuratury lub na policję, w związku z nadużyciami w programie. Najwięcej, bo aż 47, było ich w województwie kujawsko-pomorskim. 

Ponadto beneficjenci programu Czyste Powietrze składają bezpośrednio do organów ścigania zawiadomienia, że padli ofiarami oszustw ze strony wykonawców. Zgłoszenia o nieuczciwych wykonawcach i pośrednikach spływają także do NFOŚiGW oraz WFOŚiGW - dodaje NFOŚiGW.

Ogółem w I półroczu 2024 r. w przeprowadzono u beneficjentów 4 656 kontroli, w tym nieprawidłowości programu stwierdzono w 12% skontrolowanych umów.

Drzwi za 40 tys. zł z dopłatą? Minister ujawniła dziury w "Czystym Powietrzu"

O nadużyciach w popularnym programie mówiła już kilka dni temu szefowa resortu klimatu Paulina Henning-Kloska (Ministerstwo Klimatu i Środowiska nadzoruje NFOŚiGW).

W rozmowie z Money.pl podkreśliła, że poprzednia ekipa rządząca pozostawiła program "w stanie agonalnym, z dużą ilością nieprawidłowości i nadużyć".

Reforma nie była efektywnie realizowana, a kontrole wykazują nieprawidłowości - za mało styropianu na ścianie, brak wełny mineralnej w dachu. Przy takich nieprawidłowościach ciężko mówić o podnoszeniu efektywności energetycznej budynku. Zdarzało się też, że ktoś zamontował drzwi za 40 tys. zł - powiedziała w wywiadzie z portalem.

Wyjaśniła przy okazji, że teraz ministerstwo finalizuje prace nad gruntowną reformą programu, której celem, obok zwiększenia efektywności, ma być m.in. właśnie ostateczne wyeliminowanie nadużyć.

Szukamy środków na kolejne lata. Planujemy wnioskować o uruchomienie środków na program "Czyste Powietrze" z Funduszu Modernizacyjnego - myślimy o puli 10 mld zł, już na gruntownie przebudowany program, ale chcemy je wydatkować sensownie, by, mieć pewność, że warunki programu chronią beneficjentów przed nieuczciwymi praktykami wykonawców - zaznaczyła minister klimatu i środowiska.

Szefowa resortu przekazała jednocześnie, że NFOŚiGW deklaruje, iż przerwa potrwa w przyjmowaniu wniosków w ramach programu potrwa co najwyżej do końca marca 2025 r.