Wiadomości
Dziś piątek 13-ego. Czy jest się czego bać?
Dla jednych to dzień jak każdy inny. Dla innych – moment, w którym lepiej nie wychodzić z domu, nie podejmować ważnych decyzji i omijać czarne koty szerokim łukiem. Piątek trzynastego od lat wzbudza emocje, inspiruje popkulturę i... statystyki. Czy jednak rzeczywiście jest się czego bać?
Skąd się wziął „pechowy” piątek 13?
Geneza złej sławy tej daty to połączenie dwóch „nieszczęśliwych” symboli: liczby 13 oraz dnia tygodnia – piątku. Oba mają bogate, choć niekoniecznie złowrogie, korzenie kulturowe.
Liczba 13 przez wieki była uważana za przeklętą. Już podczas ostatniej wieczerzy w Nowym Testamencie pojawia się symbolika – przy stole zasiadło 13 osób, a 13. był Judasz, który zdradził Jezusa. W nordyckich mitach zaś nieproszonym trzynastym gościem był Loki, bóg chaosu i zniszczenia.
Zobacz także
Z kolei piątek tradycyjnie uznawany był za dzień nieszczęścia – to wtedy, według chrześcijańskiej tradycji, Jezus został ukrzyżowany. W niektórych źródłach wskazuje się również, że to właśnie w piątek Ewa miała podać Adamowi zakazany owoc.
Pierwsze znane połączenie tych dwóch symboli w formie „piątku trzynastego” pojawia się w literaturze XIX wieku, ale rozgłos przyniosła mu dopiero książka Thomasa W. Lawsona „Friday the Thirteenth” z 1907 roku, opowiadająca o maklerze wywołującym krach na Wall Street właśnie w ten dzień.
Templariusze, katastrofy i... loty bez „13”
Jedna z popularnych teorii mówi, że pechowy piątek trzynastego ma swoje korzenie w średniowieczu – 13 października 1307 roku, w piątek, rozpoczęły się masowe aresztowania templariuszy na polecenie króla Francji Filipa IV. Była to brutalna akcja, która zapoczątkowała upadek tego potężnego zakonu.
W nowszej historii również nie brakuje niefortunnych zdarzeń przypadających na ten dzień:
-
13 listopada 1970 – cyklon Bhola uderza w Bangladesz, zabijając setki tysięcy ludzi.
-
13 października 1972 – katastrofa lotu urugwajskiego, której historię opowiada film „Żywi”.
-
13 stycznia 2012 – katastrofa statku „Costa Concordia” u wybrzeży Włoch.
Czy to dowód na wyjątkową „moc” tej daty? Raczej gra przypadku, ale wiele osób i instytucji woli nie ryzykować. W niektórych hotelach nie ma pokoi z numerem 13, a w samolotach – trzynastego rzędu. Linie lotnicze takie jak Lufthansa czy Ryanair celowo pomijają ten numer w układzie siedzeń.
Popkultura pokochała trzynastkę
Zła sława piątku trzynastego to także efekt kultury masowej, która chętnie eksploatuje temat pecha, lęku i tajemnic. Najbardziej znanym przykładem jest seria horrorów „Friday the 13th”, której pierwsza część ukazała się w 1980 roku. Zamaskowany Jason Voorhees stał się ikoną grozy, a data zyskała w kinie status symbolu nadprzyrodzonej grozy.
W muzyce, literaturze czy nawet reklamie – motyw piątku trzynastego regularnie powraca jako chwytliwe odniesienie do pecha, irracjonalnych lęków i tajemniczych zbiegów okoliczności.
A co mówią statystyki?
Mimo że przesąd wciąż ma się dobrze, statystyki nie potwierdzają zwiększonej liczby wypadków czy tragedii w piątki trzynastego. Wręcz przeciwnie – niektóre badania sugerują, że ludzie zachowują wtedy większą ostrożność. Przykład? Mniej wypadków drogowych, bo część kierowców unika jazdy tego dnia.
Z drugiej strony, istnieje nawet nazwa fobii związanej z tym dniem – paraskewidekatriafobia – czyli lęk przed piątkiem trzynastego.
Wiara, przypadek czy samospełniające się proroctwo?
Psycholodzy zauważają, że przesądy mają charakter autowzmacniający. Jeśli ktoś spodziewa się pecha – łatwiej zinterpretuje każdą drobną nieprzyjemność jako „dowód”. A gdy zdarzy się coś złego – łatwiej zapamięta datę jako wyjątkową.
Mimo to wiele osób – niezależnie od wykształcenia i wieku – przyznaje się do drobnych rytuałów ochronnych. Ot, na wszelki wypadek.
Bój się, jeśli chcesz
Choć nie ma naukowych podstaw, by uznać piątek trzynastego za szczególnie pechowy, to symbolika tego dnia jest głęboko zakorzeniona w kulturze i zbiorowej wyobraźni. Może to nie pech – a potrzeba przeżycia dreszczyku emocji – sprawia, że tak chętnie o nim mówimy?
A więc: dziś piątek trzynastego. Wierzyć czy nie wierzyć? Jak to zwykle bywa z przesądami – wszystko zależy od nas.
Zobacz także
Komentarze (0):
Zamieszczone komentarze są prywatnymi opiniami Użytkowników portalu. Redakcja portalu tuZory.pl nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.
Najczęściej czytane
-
[AKTUALIZACJA] Sytuacja opanowana. Trwa dogaszanie
25545 -
Pożar na Kolejowej: seria wybuchów, zniszczone budynki i ewakuacja mieszkańców. Zatrzymano 33-latka [wideo]
23389 -
Powstanie nowy park handlowy w Żorach. Ten ma być "największy w regionie"
17108 -
Fala imigrantów w Żorach? W sieci krąży niepokojące wideo, to fake news!
12726 -
Święto Policji w Żorach. Awanse, wyróżnienia i jubileusz służby kobiet [FOTO]
12083
Najwyżej oceniane
-
Oszustwo na rzekomą fundację w Żorach. Ona oszukiwała, on groził świadkom
+12 / -0 -
Pożar na Kolejowej: seria wybuchów, zniszczone budynki i ewakuacja mieszkańców. Zatrzymano 33-latka [wideo]
+8 / -0 -
Trzy oszustwa w Żorach. 46-latek stracił kilkadziesiąt tysięcy złotych!
+6 / -0 -
Oficer prasowy czujny po służbie. Odnalazł skradziony rower
+5 / -1 -
Znów wyłączenia prądu w regionie. Sprawdźcie harmonogram
+3 / -0
Najczęściej komentowane
-
Powstanie nowy park handlowy w Żorach. Ten ma być "największy w regionie"
2 -
Wypadek na Szczejkowickiej. 76-latek najechał na 79-letniego rowerzystę
1 -
Audi wjechało w znak i ogrodzenie. Czech jechał za szybko
0 -
Podwyżki dla prezydentów, wójtów i burmistrzów 2025. Tyle mogą wkrótce zarabiać śląscy samorządowcy
0 -
Dzień Bez Telefonu 2025. Miliony dzieci na TikToku, stronach porno. Politycy i korporacje chowają głowy w piasek
0
Alert tuZory.pl
Byłeś świadkiem wypadku? W Twojej okolicy dzieje sie coś ciekawego? Chcesz opublikować recenzję z imprezy kulturalnej? Wciel się w rolę reportera tuZory.pl i napisz nam o tym!
Wyślij alertSonda
Obowiązek jazdy w kasku do 16 roku życia dla kierowców hulajnóg i rowerów. Co o tym sądzisz?
Oddanych głosów: 2