Nowa kolej na Śląsku: szybsze przejazdy, mniej wywłaszczeń. Kontrowersje pozostają?

„Projekt wymagał korekty, by nie opierał się na ludzkiej krzywdzie”

W Śląskim Urzędzie Marszałkowskim odbyło się wspólne posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Wielkoskalowych Inwestycji Celu Publicznego i Wywłaszczeń oraz Doraźnej Komisji ds. projektów rządowych Sejmiku Województwa Śląskiego. Spotkanie dotyczyło nowego podejścia do budowy linii kolejowych związanych z Centralnym Portem Komunikacyjnym (CPK).

Obecny na posiedzeniu Marszałek Województwa Śląskiego Wojciech Saługa zwrócił uwagę na społeczne konsekwencje wcześniejszych założeń projektu.

Jest to projekt, który poddaliśmy głębokiej analizie. Przede wszystkim wymagał takiej korekty, by jego konstrukcja i realizacja nie opierała się na ludzkiej krzywdzie, bo z takim zjawiskiem, czego efektem były protesty społeczne, mieliśmy do czynienia – powiedział.

Spotkanie w Sali Marmurowej Gmachu Sejmu Śląskiego (do którego doszło pod koniec ubiegłego tygodnia) związane było z nowymi założeniami budowy CPK. Uczestniczył w nim m.in. wiceminister infrastruktury Piotr Malepszak.

Efektem tego jest spójny plan realizacji inwestycji kolejowych, który przełoży się na uruchomienie ponad 100 pociągów dobowo na odcinku od Piotrowic w stronę Mikołowa, a dalej w kierunku sprawnego połączenia miast nie mających dobrego połączenia kolejowego z Katowicami, czyli Wodzisławia, Rybnika czy Jastrzębia-Zdroju – największego miasta w regionie, które nie ma obecnie dostępu do sieci kolejowej – oznajmił.

Jastrzębie-Zdrój w końcu z dostępem do kolei?

Nowy projekt zakłada znaczące skrócenie czasów przejazdu. Podróż z Katowic do Rybnika skróci się z 45 do 24 minut, a do Żor z 90 do 20 minut. Największą zmianą będzie jednak przywrócenie połączenia kolejowego do Jastrzębia-Zdroju, które obecnie nie posiada własnej stacji.

Dzięki nowej linii mieszkańcy Jastrzębia-Zdroju zyskają dwie stacje kolejowe i szybkie połączenia z Katowicami, Wodzisławiem Śląskim, Rybnikiem, Żorami oraz miastami Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii – podkreślił Piotr Rachwalski, członek zarządu CPK.

Z kolei z Katowic do Ostrawy dojedziemy w 37 minut, a dalsze trasy umożliwią szybkie połączenia międzynarodowe. Podróż do Pragi zajmie 2,5 godziny, do Wiednia 2 godziny i 45 minut, a do Budapesztu 3 godziny i 50 minut.

Mniej wywłaszczeń, więcej konsultacji

Ważnym aspektem inwestycji jest ograniczenie negatywnego wpływu na mieszkańców i środowisko. Jak się dowiedzieliśmy, dzięki modyfikacjom skala ingerencji w zabudowę zmniejszy się o 30%, a liczba wywłaszczeń zostanie ograniczona. Dodatkowo uruchomiony zostanie Kolejowy Program Dobrowolnych Nabyć, który zapewni właścicielom nieruchomości rekompensaty powiększone o 20% dla gruntów i 40% dla budynków.

Dziś styl dyskusji o inwestycjach kolejowych na Śląsku jest zupełnie inny niż wcześniej. Dlatego emocji jest mniej, a więcej rzeczowej rozmowy i dialogu – zauważył prezydent Rybnika Piotr Kuczera.

Nowe przystanki i centra przesiadkowe

W ramach inwestycji powstaną nowe centra przesiadkowe w Jastrzębiu-Zdroju i Żorach oraz przystanki kolejowe w Świerklanach, Godowie i Mszanie.

Wg planów, nowa linia kolejowa Katowice – Ostrawa stanie się częścią transeuropejskiej sieci TEN-T, co ma pozwolić na integrację Śląska z europejskimi metropoliami.

„Dziś styl dyskusji o inwestycjach kolejowych na Śląsku jest zupełnie inny”

Projekt linii kolejowej związanej z CPK od samego początku budził ogromne kontrowersje. Planowana trasa przebiega przez tereny zurbanizowane i rekreacyjne, co wywołało silny sprzeciw mieszkańców oraz samorządów. W związku z tym w ostatnich miesiącach spółki CPK i PKP PLK dokonały przeglądu założeń i podzieliły zakres odpowiedzialności za realizację inwestycji.

W efekcie wspólnych działań oraz podjętych decyzji kończymy wieloletni spór i wprowadzamy racjonalne rozwiązanie infrastrukturalne – zapewniał Piotr Rachwalski, członek zarządu CPK.

W praktyce oznacza to, że PKP PLK przejmie północną część trasy (Katowice – granica państwa), natomiast CPK skupi się na budowie nowej infrastruktury na południowym odcinku (od Mikołowa w kierunku Rybnika i Jastrzębia-Zdroju).

„Łaziska Górne, Palowice, Mikołów – zmiany w planach”

Podczas spotkania podkreślono, że nowy projekt zawiera korekty uwzględniające potrzeby lokalnych społeczności. Przykłady takich zmian to:

• Łaziska Górne – większa ochrona terenów rekreacyjnych,

• Palowice – budowa estakady zamiast tradycyjnej linii kolejowej,

• Mikołów – ograniczenie zakresu inwestycji CPK oraz poprowadzenie linii w układzie dwutorowym, co budziło mniej kontrowersji.

Ten projekt jest cały czas dopracowywany w oparciu o konsultacje społeczne. Obok spraw technicznych kluczowe są tu kwestie gospodarki nieruchomościami – zaznaczyła Ewa Chmielorz, przewodnicząca Doraźnej Komisji ds. projektów rządowych Sejmiku Województwa Śląskiego.

Czy to koniec sporów wokół inwestycji?

Choć władze deklarują, że „projekt został dostosowany do potrzeb mieszkańców”, nadal istnieją obawy dotyczące realnego wpływu budowy na lokalne społeczności. Nie brakuje głosów, że wprowadzone zmiany to tylko minimalne korekty, a budowa nowych linii kolejowych wciąż będzie wiązać się z przejęciami nieruchomości i ingerencją w tereny zamieszkane.

Właśnie z tego powodu w dniu spotkania doszło do protestu w Katowicach. Jak zaznaczyła w mediach społecznościowych Rada Sołecka Palowice, protesty nie ustaną dopóki rządzący nie zasiądą z nimi do rozmów i konsultacji.

Obecnie prowadzone są procedury środowiskowe, które mają pomóc uniknąć dalszych opóźnień. Jednak ostateczny kształt inwestycji i jej realne konsekwencje dla mieszkańców regionu będą znane dopiero po zatwierdzeniu szczegółowych projektów budowlanych.