Warto wiedzieć: wycinka drzew i krzewów – ważne informacje o nowych przepisach

Nowe przepisy określają wyjątki od konieczności uzyskania zezwolenia na wycinkę drzew i krzewów. Obecnie zezwolenie na usunięcie zieleni nie jest wymagane m.in. w odniesieniu do:

• drzew lub krzewów (bez względu na wymiary i gatunek), które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej,
• drzew lub krzewów usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego,
• krzewu albo krzewów rosnących w skupisku o powierzchni do 25 m²,
• drzew, których obwód pnia na wysokości 130 cm nie przekracza 100 cm (dotyczy topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego) oraz 50 cm (dotyczy pozostałych gatunków drzew).

Należy podkreślić, że nowelizacja ustawy nie zwalnia z przestrzegania przepisów dotyczących ochrony gatunkowej – tutaj nadal obowiązują dotychczasowe zasady. Ponieważ tereny pokryte roślinnością są nierzadko miejscem występowania różnych gatunków ptaków (w tym przedmiotów ochrony obszarów Natura 2000), przy planowaniu wycinki zieleni szczególną uwagę należy zwrócić na terminy jej prowadzenia. Zgodnie z art. 52 ustawy o ochronie przyrody okres lęgowy ptaków w Polsce trwa od 1 marca do 15 października. W tym terminie usuwanie wszelkiej roślinności powinno być prowadzone z dużą rozwagą, po uprzednim przeprowadzeniu dokładnej kontroli zieleni przez specjalistę ornitologa lub osobę legitymującą się wykształceniem lub odpowiednim doświadczeniem do pełnienia nadzoru przyrodniczego, w celu wykluczenia zasiedlenia jej przez chronione gatunki ptaków.

Uzyskania zezwolenia nie wymaga jedynie usuwanie w terminie od 16 października do końca lutego gniazd ptasich z obiektów budowlanych i terenów zieleni, kiedy wynika to ze względów bezpieczeństwa lub względów sanitarnych. Poza wymienionymi przypadkami, przed usunięciem drzewa stanowiącego siedlisko chronionych ptaków, w dalszym ciągu każdorazowo należy uzyskać zezwolenie regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Nieprzestrzeganie, bądź naruszenie któregokolwiek z zakazów lub ograniczeń obowiązujących w stosunku do ptaków objętych ochroną gatunkową, w tym niszczenie ich gniazd w okresie lęgowym, stanowi wykroczenie (art. 131 pkt 14 ww, ustawy o ochronie przyrody).

Należy pamiętać, że w obszarach Natura 2000 nie ma z góry narzuconych zakazów dotyczących wycinki drzew. Obowiązuje natomiast podstawowa zasada – niepodejmowania działań mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w istotny sposób wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000.

Badając wpływ planowanej wycinki na przedmioty ochrony obszarów Natura 2000, pomocne będą plany zadań ochronnych, ustanawiane dla tych obszarów. Ma to duże znaczenie, w szczególności w przypadku obszarów specjalnej ochrony ptaków. Usuwanie zieleni w tych obszarach może się bowiem wiązać z uszczupleniem miejsc lęgów, żerowania, odpoczynku na trasach przelotu i innych, istotnych z punktu widzenia przedmiotów ochrony obszarów Natura 2000.

Należy podkreślić, że prawo do wycinki drzewa bez zezwolenia nie dotyczy pomników przyrody rosnących na prywatnych posesjach. W takich sytuacjach konieczne jest przeprowadzenie obowiązującej dotychczas procedury, związanej ze zniesieniem formy ochrony przyrody (uzgadnianej z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska). Ponadto kompetencje regionalnych dyrekcji ochrony środowiska pozostają bez zmian w zakresie wydania zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu w granicach rezerwatu przyrody.

Zmieniły się natomiast zasady wycinki drzew w pasie drogowym – od 1 stycznia 2017 roku nie ma obowiązku ich uzgadniania z regionalnym dyrektorem.

Usuwanie drzew i krzewów z terenów wpisanych do rejestru zabytków

W związku z pojawiającymi się wątpliwościami dotyczącymi obowiązku uzyskiwania pozwoleń na usuwanie drzew i krzewów z terenów wpisanych do rejestru zabytków po wejściu w życie ustawy z dnia 16 grudnia 2016r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o lasach (Dz. U. z 2016r. poz. 2249), Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach przypomina, że wejście w życie ww. przepisów pozostaje bez wpływu na treść ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (tekst jedn. Dz. U. z 2014r. poz. 1446 z późn. zm.).

Normy zwarte w art. 36 ust. 1 pkt 1 i pkt 11 ustawy o ochronie zabytków (...) nadal pozostają podstawowymi narzędziami ochrony zabytkowych form zakomponowanej zieleni. Dlatego też pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wymaga dokonywanie zmian przy zabytku, polegających na usunięciu drzew lub krzewów z nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków będących: parkami, ogrodami, cmentarzami i innymi formami zaprojektowanej zieleni, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. f i g ustawy o ochronie zabytków (...) lub położonych na terenie wpisanych do rejestru zabytków układów urbanistycznych lub ruralistycznych, zawierających formy zaprojektowanej zieleni albo gdy w decyzji o wpisie do rejestru zabytków wskazano, że komponentem tych układów jest zieleń (np. miasta-ogrody, cmentarze, zieleń towarzysząca obiektom sakralnym i inne). 

Ponadto, nadal uzyskania zezwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (zgodnie z treścią art. 83a ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody) wymaga usuwanie drzew i krzewów z wszelkich nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków, jeśli stanowią one własność osób prawnych, w tym parafii, jednostek samorządu terytorialnego, Skarbu Państwa.

W przypadku nieruchomości stanowiących własność osób fizycznych, jeśli drzewa lub krzewy są usuwane na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej zezwolenie jest wymagane z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 83f ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. (tekst jedn. Dz. U. z 2016r. poz. 2134 z późn zm.). Obowiązek uzyskania zezwolenia może również zostać wyłączony na podstawie uchwały organu stanowiącego gminy, o której mowa w art. 83f ust. 1a ustawy o ochronie przyrody.